تبیین تقریرهای برهان فطرت (تضایف) بر اثبات وجود خدا (با تأکید بر آرای آیت‌الله شاه‌آبادی)

برهان فطرت بر اثبات خدا

بررسی تطبیقی برهان فطرت و برهان اجماع عام در اثبات وجود خدا

به گواه تاریخ، انسان‌ها همیشه به گونه‌ای «خداجو»و «خداگرا» بوده‌اند. برخی معتقدند این در سرشت انسان‌ها قرار دارد و هر انسانی با این تمایل الهی زاده می‌شود. از این ویژگی همه زمانی و همه مکانی انسان‌ها به فطرت تعبیر می‌شود. بسیاری از دانشمندان کوشیده­اند با استفاده از این ویژگی مشترک در انسان‌ها به اثبات خداوند بپردازند. در اندیشه اسلامی از این تلاش به برهان فطرت یاد شده و در تفکر فلسفی و کلامی غ...

برهان مفهوم گرایی بر اثبات وجود خدا

یکی از تقریرهای برهان جهان شناختی با برهان مفهوم گرایی شناخته می شود. این برهان با تکیه بر فرضیۀ صدق در دلالت شناسی منطق موجهات، بر آن است تا به اثبات وجود خدا بپردازد. با توجه به اینکه گزاره برآیند ذهن است و بدون ذهن گزاره ای وجود نخواهد داشت، طرفداران این برهان بر این عقیده اند که وجود گزاره های صادق در همۀ جهان های ممکن، نشان دهندۀ وجود خداست؛ زیرا با توجه به اینکه در همۀ جهان های ممکن، ذهن ...

بررسی برهان درجات کمال بر اثبات وجود خدا

اثبات وجود خدا، همواره از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری بشر بوده است. از این‌رو، در طول تاریخ اندیشه‌های دینی، اقامۀ برهان‌های مختلف برای اثبات وجود خداوند و نیز سنجش میزان اعتبار هر کدام از این برهان‌ها؛ از مسائل اساسی اندیشمندان بوده‌اند. یکی از این برهان‌ها که بیشتر در فلسفۀ غرب و در آثار توماس آکوئیناس عرضه شد، برهان درجات کمال است که البته به‌دلیل سوءفهم‌هایی که در ادراک آن صورت گرفته، مورد نقده...

بررسی برهان وجودی آنسلم برای اثبات وجود خدا

امکان تکثّر ادلّة اثبات وجود خدا در خداشناسی (بر اساس تبیین قاعدة برهان واحد بر مطلوب واحد)

جستار پیش­رو، با طرح چالشی بر تکثّر براهین و ادلة اثبات خدا، رهیافت­هایی برای امکان تکثّر و فراوانی براهین و ادلّه پیش می­نهد. در این مقال، بر اساس آموزه­های فلسفی و منطقی سنت اسلامی، قاعده­ای طراحی می­گردد که بر اساس آن، بر مطلوب واحد، برهانی بیش نمی­توان داشت. بنابراین، فراوانی براهین اثبات خدا، که در گزارشات فیلسوفان آمده است، با این قاعده، به چالش کشیده می­شود. راه­کارهای برون­شد از این دشواره...